Օնլայն բանկային ծառայությունները (Internet banking) և ինտերնետի միջոցով բանկային հաշիվների վարումն այսօր դարձել են մեր կյանքի արդեն իսկ անբաժանելի մասը, և եթե ընդամենը մի քանի տարի առաջ ինտերնետի միջոցով սեփական բանկային հաշվից միջազգային փոխանցումներ և տարատեսակ վճարումներ իրականացնելը թվում էր ոչ ավանդական, ապա այսօր շատերն ուղղակի գերադասում են սեփական բանկային հաշիվների կառավարման այս տարբերակը: Նախ, այս դեպքում այլևս անհրաժեշտություն չկա ժամանակ վատնել հերթերում, կամ սահմանափակված լինել աշխատանքային ժամերով: Ինտերնետ բանկային ծառայությունները հնարավորություն են տալիս մեզանից յուրաքանչյուրին տնօրինել տեղեկատվության մեծ հոսքերի և մեկ «քլիքով» կառավարել այդ հոսքերի մեր բաժինը: Այս համակարգը հաճախորդին տրամադրում է լիարժեք բանկային սպասարկում իրական ժամանակի ռեժիմում` առաջարկելով ինտերնետ ցանցի միջոցով մուտք բանկային տեղեկատվությանը` աշխարհի ցանկացած կետից: Միջազգային բանկային ծառայությունների շուկայում օնլայն բանկային ծառայությունները ներկայումս դիտվում են որպես բանկային գործունեության տեսանկյունից անհրաժեշտ և պարտադիր պայման, մինչդեռ Հայաստանում հետաքրքրությունն այս ծառայությունների նկատմամբ սկսել է ձևավորվել միայն վերջերս: Ընդհանուր առմամբ, ինտերնետ բանկային ծառայությունները հասանելի են դառնում ինչպես տեխնիկական, այնպես էլ իրավաբանական ապահովության համակարգերի զարգացման որոշակի փուլում, որը նախ և առաջ ենթադրում է ինտերնետի հասանելիություն հասարակության լայն շրջանակներին: Միայն այս դեպքում, ինտերնետ-բանկինգը, որպես բանկային ծառայություն, կարող է ստանալ մասսայական տարածվածություն և համընդհանուր կիրառություն: Հայաստանում, այս առումով, դրական տեղաշարժեր միանշանակ նկատվում են, սակայն դրանք, իհարկե, բավարար չեն որպեսզի ինտերնետ օնլայն ծառայությունները համարվեն պահանջված: Այնուամենայնիվ, հայ հասարակության տարբեր շերտեր բանկային ծառայությունների ներթափանցմանը զուգահեռ աճում է նաև ինտերնետ-օգտագործողների թվաքանակը, և ինտերնետ բանկինգը` որպես ավանդական բանկային սպասարկման հավելյալ ծառայություն, գուցե դեռևս մեծ պահանջարկ չի վայելում, սակայն արդեն ճանաչելի է:

Հայասատանյան բանկերն այսօր իրենց հաճախորդներին առաջարկում են ինտերնետային բանկային ծառայությունների համակարգ, որը թույլ է տալիս իրականացնել բոլոր հիմնական բանկային գործարքներն ինտերնետի միջոցով, այդ թվում` ստանալ հաշիվների մնացորդների և շարժի մասին տեղեկատվություն, կատարել տեղական և միջազգային դրամական փոխանցումներ, արտարժույթ փոխարկել, կատարել կոմունալ վճարումներ, վարկեր մարել, ստանալ ավանդների, պլաստիկ քարտերի մասին տեղեկություններ, ինչպես նաև ուղարկել և ստանալ կոդավորված հաղորդագրություններ, ստանալ փոխարժեքների մասին տեղեկատվություն և այլ տվյալներ: Այս տեսանկյունից, հայաստանյան առաջատար բանկերի կողմից առաջարկվող ծառայությունները գրեթե չեն տարբերվում: Հատկանշական է, որ Հայաստանում ինտերնետային բանկային ծառայությունների շուկան զգալի ընդլայնվել է միայն վերջին 2 տարիների ընթացքում` գրանցելով նմանատիպ ծառայություններ մատուցող բանկերի թվաքանակի աճ: Ընդ որում, եթե ֆիզիկական անձանց առաջարկվող ինտերնետային բանկային ծառայությամբ ներկայանում են ոչ բոլոր հայաստանյան բանկերն, ապա իրավաբանական անձանց առաջարկվող «բանկ-հաճախորդ» համակարգն այսօր գործում է գրեթե բոլոր բանկերում, չնայած որ այս դեպքում էլ ոչ բոլոր բանկերում է նկատվում ծառայության նկատմամբ հետաքրքրություն: Հայաստանյան բանկերի գերակշիռ մասը ինտերնետ բանկային ծառայությունները դեռևս չեն դիտում որպես հաճախորդների բազայի ընդլայնման հիմնական միջոց, և չեն ձեռնարկվում համապատասխան քայլեր հաճախորդների շրջանում ծառայության նկատմամբ հետաքրքրության ընդլայնման ուղղությամբ: Այսօր բանկերի հաճախորդների գերակշիռ մասը ինտերնետ բանկային ծառայությունից օգտվում են առավելապես միայն բանկային հաշվի մնացորդը դիտելու նպատակով, չնայած որ առաջարկվում է ծառայությունների լայն շրջանակ:

Ինչպես ArmTech-ի թղթակցի հետ զրույցում նշում էին հայաստանյան բանկերի ներկայացուցիչները և ոլորտի մասնագետները` Հայաստանում ինտերնետ բանկային ծառայությունների տարածմանը խոչընդոտում է նախ և առաջ կանխիկի վրա հիմնված տնտեսությունը, ինչպես նաև հայաստանյան հաճախորդների ցածր իրազեկվածության և միևնույն ժամանակ ցածր վստահելության մակարդակը: Ուշադրության է արժանի նաև ևս մեկ փաստ. ինտերնետ բանկային ծառայություններ ներկայացնող հայաստանյան բանկերի շրջանում շատ են նաև այն հաճախորդները, ովքեր գրացված են բանկային օնլայն-ծառայություններից օգտվելու համար, սակայն փաստացի չեն օգտվում: Ինչևիցե, փորձենք ներկայացնել ինտերնետ բանկային ծառայություններից օգտվող միջին հայ սպառողին: Վերջինս 30 տարեկանն անց, աշխատանքով ապահովված, ինտերնետ ծառայություններից հաճախակի օգտվող և դա ապրելակերպ համարող բանկային հաճախորդ է, որ ամսական միջինը 2-4 անգամ մուտք է գործում իր օնլայն բանկային հաշիվ: Հատկանշական է ևս մեկ փաստ, որ ինտենետ-բանկինգը Հայաստանում առավել լայն տարածվածություն ունի տղամարդկանց շրջանում, քան կանանց:

Ընդհանուր առմամբ, ՀՀ բանկային համակարգում հաճախորդների շրջանում ինտերնետ բանկային ծառայությունների տարածվածությամբ առաձնանում են «Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկ Հայաստան» ՓԲԸ-ն, «ԱԿԲԱ-ԿՐԵԴԻՏ ԱԳՐԻԿՈԼ ԲԱՆԿ» ՓԲԸ-ն և «Ամերիաբանկ» ՓԲԸ-ն: Այս երեք բանկերն էլ ինտերնետ-բանկինգի ներդրման և մատուցվող ծառայությունների շրջանակների ընդլայնման մասին հայտարարեցին անցյալ տարի և այսօր արդեն գրանցում են ծառայության նկատմամբ հաճախորդների հետաքրքրության աճ: Միայն Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկը 2010 թվականի ընթացքում գրանցել է անհատական ինտերնետ-բանկինգ ծառայության սպառման ծավալների աճ` ամսական միջինը 12.7%: Ինչպես ArmTech-ին տեղեկացնում են ընկերության մամլո ծառայությունից` 2010 թվականի օգոստոս ամսվա արդյունքներով ծառայությունից օգտվում են բանկի անհատ հաճախորդների 14%-ը (4500 հաճախորդ): Ինչ վերաբերում է մյուս երկու բանկերի հաճախորդների շրջանում ինտերնետ բանկային ծառայությունների տարածվածության ցուցանիշներին, ապա դրանք պաշտոնապես չեն հրապարակվում, իսկ բանկերի ներկայացուցիչները խոսում են միայն միտումների մասին: Վերջիններս, իհարկե, գոհացուցիչ են և խոստումնալից:

Այժմ մի փոքր խոսենք բանկերի կորպորատիվ հաճախորդների շրջանում ինտերնետ բանկային ծառայությունների տարածվածությունից: Այսօր այս ծառայություններն առավել մեծ հետաքրքրություն են վայելու տնտեսության այնպիսի ոլորտներում գործունեություն ծավալող ընկերություններին, որոնք իրականացնում են արտաքին առևտրային գործառնություններ, մասնավոապես ներմուծող-արտահանող ընկերություններ են, մատուցում են բազմաբնույթ ծառայություններ: Միայն Էյչ-Էս-Բի-Սի Բանկը 2010 թվականի ընթացքում գրանցել է կորպորատիվ հաճախորդների շրջանում ինտերնետ բանկային ծառայության սպառման ծավալների աճ` 21%-ով: Ներկայումս այս ծառայությունից օգտվում են բանկի հաճախորդ հանդիսացող 693 ընկերություններ կամ կորպորատիվ հաճախորդների 19%-ը: Հայաստանյան մյուս բանկերը նույնպես խոսում են վերջին ժամանակահատվածում կորպորատիվ հաճախորդների շրջանում ծառայության նկատմամբ հետաքրքրության աճի մասին` կրկին խուսափելով հրապարակել վիճակագրական տվյալներ:

Ընդհանուր առմամբ, կարելի է ասել, որ ինտերնետ բանկային ծառայությունները Հայաստանում սկսել են զարգանալ և այս ծառայությունների նկատմամբ հաճախորդների շրջանում հետաքրքրության աճը կնպաստի այս ուղղությամբ բանկերի կողմից առավել արդյունավետ քաղաքականության մշակմանը: Ինտերնետային բանկային ծառայությունների ծավալների աճը առաջիկայում միանշանակ կուղեկցվի բանկային ծառայությունների ինքնարժեքի կրճատմամբ, որն իր հերթին թույլ կտա հայաստանյան բանկերին իջեցնել սպասարկման սակագները` վարչական ծախսերի կրճատմանը համընթաց: Այսպիսով, ժամանակակից տեխնոլոգիաների ներդրման արդյունքում կշահի ինչպես բանկն, այնպես էլ մնեք` հաճախորդներս:

P.S. Հուսանք, որ Հայաստանում ինտերնետ բանկային ծառայությունների նկատմամբ բանկերի հաճախորդների հետաքրքրության աճին զուգընթաց հայաստանյան բանկերն այլևս չեն խուսափի համապատասխան վիճակագրության հրապարակումից:

Աղբյուրը www.armtech.am